Hartcoherentie
Ons hartritme varieert voortdurend, met andere woorden de tijds–intervallen tussen hartslagen wisselen constant.
Dit noemen we hartritme variabiliteit (HRV).
De HRV geeft ons belangrijke informatie over onze veerkracht en vitaliteit maar ook over de momentane toestand van het lichaam. Analyse van de HRV laat zien dat het hart gevoelig is voor emotionele veranderingen en de mate van samenhang in de HRV wordt Hartcoherentie genoemd.
HRV diagnostiek
HRV diagnostiek interpreteert de mate van verandering in tijdsintervallen tussen onze hartslagen. Dit reflecteert o.a. het vermogen van het hart en het autonome zenuwstelsel samen om de hartfrequentie aan te passen. Er zijn verschillende methoden om de HRV te bepalen, o.a. tijdsgebonden domein en frequentie gebonden domein.
Tijdsdomeinmetingen
Tijdsdomeinparameters kwantificeren de hoeveelheid afwijkingen in de interbeat intervallen (IBI´s) met behulp van statistische metingen. Hoewel ze het makkelijkst te berekenen zijn, bieden ze geen manier om de autonome dynamiek volledig te kwantificeren of de ritmische activiteit van de verschillende fysiologische systemen te bepalen. Omdat ze echter altijd op dezelfde manier worden berekend, zijn gegevens van verschillende onderzoeken wel vergelijkbaar, maar alleen als de registraties dezelfde tijdsduur hebben en de gegevens worden verzameld onder dezelfde omstandigheden.
Frequentiedomeinmetingen
Spectraal analyse wordt gebruikt om de HRV golfvorm op te splitsen in de ritmes waaruit deze is opgebouwd en die binnen verschillende frequentiegebieden opereren. Het belangrijkste voordeel van frequentiedomein analyse t.o.v. tijdsdomeinmetingen is dat het informatie biedt over zowel frequentie als amplitude van de specifieke ritmes in de HRV-golfvorm, en een manier voor het kwantificeren van de verschillende schommelingen.
In toenemende mate wordt duidelijk dat een hoge HRV een belangrijke marker is voor gezondheid en welbevinden, zie meta-analyse. Een eind 2015 verschenen onderzoek (PMID:26716816) laat zien dat een lage HRV (SDNN of RMSSD) voorspellend is voor de toekomstige ontwikkeling van metabool syndroom.
Samenvattend zou je kunnen stellen dat:
- HRV een maat is voor het vermogen van het autonome zenuwstelsel en het hart samen om de hartfrequentie aan te passen
- HRV een is maat voor flexibiliteit en vitaliteit
- HRV een voorspeller is voor de kans op ziekte en dood
- HRV afneemt met de leeftijd
- onze HRV beïnvloed wordt door cafeïne, roken en medicatie
- we onze HRV optimaal kunnen houden door gezond te leven, te bewegen en onze stress goed te managen.
HRV is een veelbelovende voorspeller van mogelijke toekomstige gezondheidsproblemen. Echter: een lage HRV geeft een indicatie dat er mogelijk iets aan de hand is, maar niet wát er aan de hand is!
Een lage score moet dus in de context van andere gezondheidsparameters worden bekeken en is niet zwart-wit te interpreteren.
HRV Biofeedback
Wij testen onze patiënten met de emWave Pro plus software.
Bij de HeartMath hartcoherentietraining staat het fenomeen hartcoherentie centraal. Als we gestrest zijn, gejaagd of onprettig gevoel ervaren wordt onze HRV meer chaotisch en schokkend.
Bij rustig in- en uitademen en bij het voelen van een positieve gevoel zal onze HRV een meer harmonisch patroon laten zien. De reden daarvan is onder meer dat ademhaling en hartslag zich op elkaar gaan afstemmen (ook wel Respiratoire Sinusaritmie RSA genoemd).
De mate waarop dit gebeurt is bij iedereen anders maar dit fenomeen kan heel goed gebruikt worden om iemand inzicht te geven in zijn eigen fysiologie en hoe ademen en gevoelens daar effect op hebben. In onderstaande grafiek is te zien hoe ademhaling, HRV en bloeddruk zich op elkaar afstemmen als iemand een coherentieoefening doet.
De HeartMath® bio-feedbackapparatuur is speciaal ontwikkeld om de gebruiker direct en duidelijk inzicht te geven in zijn momentane toestand. Daarbij maakt de apparatuur gebruik van gepatenteerde algoritmes voor de analyse van de HRV. Het laat zien wanneer de gebruiker op een laag, medium of hoog coherentieniveau zit. De apparatuur omvat tevens interactieve spellen, vier spelniveaus, audio-feedback, een begrijpelijke handleiding en een terugkijkmogelijkheid. Elke sessie kan bewaard worden en acteraf terug gekeken.
In de HeartMath-hartcoherentietrainingen staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal. Door middel van biofeedback op hartritme ervaren de deelnemers hoe ze omgaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. Ze oefenen met diverse interventietechnieken en leren hoe ze die in het dagelijks leven kunnen inzetten. De effecten zijn direct merkbaar, zichtbaar en meetbaar. Het gebruik van de HeartMath programma’s heeft in veel gevallen geleid tot verbetering van het immuunsysteem, lagere bloeddruk, minder stresshormoon en verbeterd welbevinden.
